واردات ليفتراك به‌عنوان يكي از تجهيزات سنگين و حياتي در صنايع مختلف، هميشه با پيچيدگي‌هاي خاص خودش همراه بوده است. اين ماشين‌آلات كه نقش كليدي در انبارداري، بنادر و پروژه‌هاي ساختماني دارند، به‌دليل وزن بالا، ابعاد بزرگ و طبقه‌بندي خاص در تعرفه‌هاي گمركي، فرآيند ترخيص متفاوتي نسبت به كالاهاي معمولي دارند. خيلي از وارد كنندگان تازه‌كار فكر مي‌كنند كافي است مدارك خريد و حمل را ارائه دهند و كالا آزاد مي‌شود، اما در عمل با موانع متعددي روبه‌رو مي‌شوند كه گاهي چند ماه تاخير و هزينه‌هاي سنگين به‌دنبال دارد. در اين مقاله قصد داريم مهم‌ترين چالش‌هايي كه واردكنندگان ليفتراك با آن مواجه هستند را بررسي كنيم تا اگر قصد واردات داريد، از قبل آماده باشيد.

چرا ترخيص ليفتراك از گمرك سخت تر از كالاهاي معمولي است؟

ليفتراك‌ها در گروه ماشين‌آلات راهسازي و صنعتي قرار مي‌گيرند و تعرفه آن‌ها معمولاً در رديف ۸۴۲۷ گمرك ايران تعريف مي‌شود. اين رديف تعرفه به‌خودي‌خود مشمول مجوزهاي متعدد از سازمان استاندارد، وزارت صمت و گاهي محيط زيست مي‌شود. برخلاف كالاهاي مصرفي كه با يك مجوز مصرف كننده آزاد مي‌شوند، ليفتراك به‌عنوان كالاي سرمايه‌اي نياز به تأييديه‌هاي فني، ايمني و استانداردهاي آلايندگي دارد. همين موضوع باعث مي‌شود زمان ترخيص ليفتراك از گمرك گاهي تا ۴۵ روز يا بيشتر طول بكشد و وارد كننده را غافلگير كند.

چالش اول: دريافت استاندارد اجباري و تأييديه هاي فني

يكي از بزرگ‌ترين موانع، الزامي بودن استاندارد ايران براي تمام ليفتراك‌هاي نو و كاركرده است. اگر ليفتراك شما گواهينامه CE اروپا يا استانداردهاي معتبر ديگر داشته باشد، باز هم بايد در آزمايشگاه‌هاي مورد تأييد سازمان استاندارد ايران تست شود. اين آزمايش‌ها شامل ترمز، سيستم هيدروليك، پايداري و حتي ميزان صداي موتور است. خيلي از وارد كنندگان بدون هماهنگي قبلي كانتينر را به گمرك مي‌رسانند و بعد متوجه مي‌شوند كه بايد چند هفته منتظر نوبت آزمايش بمانند.

چالش دوم: مشكلات مربوط به ليفتراك هاي دست دوم

واردات ليفتراك كاركرده در چند سال اخير با محدوديت‌هاي شديدي همراه شده است. طبق بخشنامه هاي وزارت صمت، ليفتراك‌هاي ديزلي بالاي ۵ سال و برقي بالاي ۷ سال معمولاً اجازه ورود ندارند مگر با مجوزهاي خاص و استثنايي. خيلي از فروشندگان خارجي تاريخ ساخت را دستكاري مي‌كنند يا در اسناد سال توليد را كمتر نشان مي‌دهند كه در مرحله كارشناسي گمرك مشخص مي‌شود و منجر به توقيف كالا و جريمه مي‌شود.ت

چالش سوم: محاسبه حقوق ورودي و ارزش گمركي

حقوق ورودي ليفتراك معمولاً بين ۵ تا ۲۵ درصد ارزش CIF است، اما مشكل اصلي در تعيين ارزش گمركي رخ مي‌دهد. گمرك ايران گاهي ارزش اعلام شده توسط واردكننده را قبول نمي‌كند و از ليست ارزش‌هاي تسعير خود استفاده مي‌كند كه معمولاً بالاتر است. براي مثال يك ليفتراك ۳ تني كه در فاكتور ۲۰ هزار دلار قيمت دارد، ممكن است گمرك ارزش را ۳۵ هزار دلار لحاظ كند و حقوق ورودي و ماليات بر اساس همين رقم محاسبه شود.

چالش چهارم: مسائل حمل و نقل و انبارداري در گمرك

ليفتراك به دليل وزن و ابعاد بزرگ، نياز به كانتينر فلت‌رك يا روول دارد و هزينه حمل آن بالاست. وقتي كالا به گمرك مي‌رسد، اگر به‌موقع ترخيص نشود، هزينه‌هاي انبارداري و دموراژ روزانه چند ميليون تومان مي‌شود. خيلي از گمركات ايران هم فضاي كافي براي نگهداري ماشين‌آلات سنگين ندارند و ليفتراك زير آفتاب يا باران مي‌ماند كه خودش باعث آسيب به رنگ، باتري يا قطعات الكترونيكي مي‌شود.

چالش پنجم: نياز به مجوز هاي متعدد از سازمان هاي مختلف

علاوه بر استاندارد، گاهي براي ليفتراك‌هاي ديزلي نياز به مجوز محيط زيست (به‌دليل آلايندگي) و براي مدل‌هاي خاص برقي نياز به تأييديه از شركت توانير يا وزارت نيرو است. هماهنگي بين اين سازمان‌ها زمان‌بر است و اگر يك مجوز دير برسد، كل فرآيند متوقف مي‌شود. خيلي از واردكنندگان تازه‌كار فكر مي‌كنند ترخيص كار تمام اين كارها را انجام مي‌دهد، اما در عمل بايد خودشان پيگيري كنند.

چالش ششم: تغييرات ناگهاني بخشنامه ها و قوانين

متأسفانه يكي از بزرگ‌ترين مشكلات واردكنندگان، غيرقابل پيش‌بيني بودن بخشنامه‌هاي جديد است. ممكن است شما بر اساس قوانين شش ماه پيش ثبت سفارش كرده باشيد، اما در زمان ترخيص بخشنامه جديدي آمده باشد كه محدوديت جديدي ايجاد كند. مثلاً در سال ۱۴۰۳ چندين بار سقف مجاز واردات ليفتراك كاركرده تغيير كرد و خيلي از كانتينرها ماه‌ها در گمرك ماندند تا تكليفشان مشخص شود.

راهكارهايي براي كاهش مشكلات ترخيص ليفتراك

براي اينكه اين چالش‌ها كمترين آسيب را به شما بزنند، بهتر است از ابتدا با يك ترخيص‌كار متخصص در حوزه ماشين‌آلات سنگين كار كنيد، قبل از خريد حتماً سال ساخت و مشخصات فني را با قوانين روز ايران تطبيق دهيد، از فروشنده گواهينامه‌هاي معتبر بخواهيد و حتماً يك حاشيه ۲۰-۳۰ درصدي براي هزينه‌هاي پيش‌بيني‌نشده در نظر بگيريد.

در نهايت ترخيص ليفتراك از گمرك نياز به تجربه، صبر و اطلاعات به‌روز دارد. اگر اين چالش‌ها را از قبل بشناسيد، مي‌توانيد زمان و هزينه را به شكل قابل توجهي كاهش دهيد و از دردسرهاي احتمالي جلوگيري كنيد.