يكي از سوالات رايج بيماران بعد از انجام عصب كشي دندان اين است كه آيا واقعاً بايد دندان را روكش كنيم يا مي‌شود همان پر كردن معمولي را انجام داد و تمام؟ واقعيت اين است كه دندان بعد از عصب كشي مثل قبل نيست؛ عصب و رگ‌هاي تغذيه ‌كننده آن برداشته شده و دندان خشك، شكننده و مستعد شكستگي مي‌شود. در اين مقاله مي‌خواهيم با زبان ساده و صادقانه بررسي كنيم كه در چه شرايطي روكش كردن ضروري است، چه خطراتي در صورت عدم روكش وجود دارد و در نهايت با توجه به هزينه روكش دندان چه تصميمي منطقي‌تر به نظر مي‌رسد.

عصب كشي دندان چيست و چرا دندان را شكننده مي كند؟

عصب كشي يا درمان ريشه زماني انجام مي‌شود كه پوسيدگي عميق به عصب برسد يا دندان به خاطر ضربه عفوني شود. در اين درمان، دندانپزشك تمام عصب، رگ‌ها و بافت‌هاي زنده داخل دندان را خارج مي‌كند و كانال‌ها را تميز و پر مي‌كند. چون ديگر خوني به دندان نمي‌رسد تا مواد معدني و آب به آن برساند، به مرور زمان دندان خشك و شكننده مي‌شود. اين شكنندگي شبيه به شاخه خشك درخت است؛ در ظاهر سالم به نظر مي‌رسد اما با كوچك‌ترين فشار مي‌شكند. به همين دليل اكثر دندانپزشكان تأكيد دارند كه دندان‌هاي عقبي بعد از عصب كشي حتماً نياز به حمايت بيشتري دارند.

آيا همه دندان ها بعد از عصب كشي نياز به روكش دارند؟

خير، همه دندان‌ها يكسان نيستند. اگر فقط يك سوراخ كوچك روي دندان ايجاد شده و بيشتر ساختار سالم دندان باقي مانده باشد، گاهي فقط با پر كردن كامپوزيت يا آمالگام مي‌توان كار را تمام كرد. اما در دندان‌هاي عقبي كه فشار جويدن زياد است يا پوسيدگي وسيع بوده و ديواره‌هاي دندان نازك شده، احتمال شكستگي بسيار بالاست. در دندان‌هاي جلويي كه فشار كمتري تحمل مي‌كنند و مسائل زيبايي مهم‌تر است، گاهي با پر كردن هم مي‌توان كنار آمد ولي باز هم روكش گزينه مطمئن‌تري است.

چه خطراتي در صورت عدم روكش كردن دندان عصب كشي شده وجود دارد؟

مهم‌ترين خطر، شكستگي دندان است. وقتي دندان مي‌شكند، معمولاً شكستگي تا زير لثه مي‌رود و ديگر نمي‌شود آن را ترميم كرد؛ در نتيجه دندان كشيده مي‌شود. هزينه ايمپلنت يا بريج براي جايگزيني دندان از دست رفته چندين برابر هزينه روكش دندان مي‌شود. علاوه بر اين، شكستگي مي‌تواند باعث عفونت مجدد، آبسه و حتي در موارد نادر پخش عفونت به نقاط ديگر بدن شود.

چه زماني حتماً بايد دندان را روكش كنيم؟

اگر دندان عقبي باشد، پوسيدگي وسيع بوده، فقط يك يا دو ديواره سالم مانده يا قبلاً پر كردگي بزرگ داشته، دندانپزشك تقريباً هميشه روكش را اجبار مي‌داند. همچنين در دندان‌هايي كه تغيير رنگ شديد داده‌اند يا شكل نامناسبي پيدا كرده‌اند، روكش هم زيبايي و هم استحكام را برمي‌گرداند. در كودكان و نوجواناني كه هنوز دندان شيري يا جوان دارند گاهي مي‌توان صبر كرد، ولي در بزرگسالان به‌خصوص بالاي ۲۵-۳۰ سال، بهتر است ريسك نكنيم.

انواع روكش دندان؛ كدام بهتر است؟

امروزه روكش‌هاي زيركونيا، تمام سراميك (E-max)، فلز-سراميك و روكش‌هاي تمام فلزي رايج هستند. روكش زيركونيا و E-max هم استحكام بسيار بالا دارند و هم زيبايي فوق‌العاده‌اي؛ به همين دليل براي دندان‌هاي جلويي و عقبي پيشنهاد مي‌شوند. روكش فلز-سراميك هنوز هم گزينه اقتصادي و مقاومي است ولي خط تيره لثه در طولاني‌مدت ممكن است ديده شود. انتخاب نوع روكش بستگي به محل دندان، بودجه و نظر بيمار دارد ولي در هر صورت همه انواع روكش از پر كردگي ساده بسيار مقاوم‌تر هستند.

مراحل انجام روكش دندان چقدر طول مي ‌كشد؟

معمولاً در دو يا سه جلسه انجام مي‌شود. جلسه اول تراش دندان و قالب‌گيري، جلسه دوم تست فريم يا ساختار اصلي و جلسه آخر تحويل روكش نهايي و چسباندن آن است. با تكنولوژي جديد CAD/CAM در بعضي كلينيك‌ها حتي در يك جلسه هم مي‌توان روكش سراميكي را ساخت و تحويل داد.

هزينه روكش دندان در سال ۱۴۰۴ چقدر است و آيا ارزشش را دارد؟

هزينه روكش دندان بسته به نوع مواد، شهر و تخصص دندانپزشك متفاوت است؛ اما به طور كلي روكش زيركونيا يا E-max گران تر از  روكش فلز-سراميك قيمت دارد. وقتي اين عدد را با هزينه ايمپلنت (۲۰ تا ۴۰ ميليون تومان براي هر دندان) مقايسه مي‌كنيم، مي‌بينيم كه روكش در واقع يك سرمايه‌گذاري هوشمندانه براي حفظ دندان طبيعي است. خيلي از بيماران بعد از سال‌ها مي‌گويند كاش همان موقع هزينه روكش را مي‌داديم تا امروز مجبور به كشيدن و كاشت دندان نمي‌شديم.

نتيجه‌گيري 

در نهايت تصميم با شماست، ولي تجربه هزاران بيمار و نظر علمي اكثر متخصصين مي‌گويد: دندان عقبي كه عصب كشي شده و ساختار زيادي از دست داده، بدون روكش مثل رانندگي بدون كمربند ايمني است؛ شايد تا مدت‌ها مشكلي پيش نيايد ولي وقتي حادثه رخ بدهد، ديگر راه جبران نيست. اگر دندان برايتان مهم است و نمي‌خواهيد چند سال ديگر هزينه چندين برابري براي جايگزيني آن بدهيد، روكش كردن منطقي‌ترين و كم‌دردسرترين راه است.