ارسال كتاب به كشورهاي ديگر يكي از رايج‌ترين نيازهاي افرادي است كه با دنياي علم، فرهنگ يا تجارت سر و كار دارند. بسياري از دانشجويان، محققان، كتاب‌فروشي‌ها و حتي افراد علاقه‌مند به هديه دادن كتاب، با سوالاتي مانند اينكه "چه مقرراتي براي ارسال كتاب وجود دارد؟" يا "آيا محدوديت‌هايي در اين زمينه اعمال مي‌شود؟" روبرو هستند. اين سوالات كاملاً منطقي هستند، چرا كه هر كشوري داراي قوانين خاصي براي واردات و صادرات محتواي فرهنگي است و عدم آگاهي از اين قوانين مي‌تواند موجب بازگشت مرسوله يا حتي مشكلات حقوقي شود.

آشنايي با قوانين كلي گمرك در صادرات كتاب

براي اينكه بتوانيد بدون دردسر و تاخير، كتابي را از مرزهاي ايران به يك كشور خارجي بفرستيد، آگاهي از قوانين گمركي كاملاً ضروري است. معمولاً ارسال كتاب به كشورهاي ديگر در رده كالاهاي فرهنگي قرار مي‌گيرد و تابع قوانين خاصي است كه توسط اداره گمرك جمهوري اسلامي ايران تدوين شده‌اند. اگرچه ارسال كتاب به خارج از كشور ممنوع نيست، اما محدوديت‌هايي دارد كه در ادامه به آنها خواهيم پرداخت.

محدوديت‌هاي محتوايي در ارسال كتاب

يكي از مهم‌ترين محدوديت‌ها، محتواي كتاب‌هاست. گمرك و سازمان‌هاي نظارتي مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، به محتواي كتاب‌ها توجه ويژه‌اي دارند. كتاب‌هايي كه حاوي مطالب سياسي حساس، عقايد تفرقه‌انگيز، محتواي مذهبي مغاير با قوانين كشور يا مطالب غيراخلاقي باشند، ممكن است اجازه خروج نداشته باشند. در چنين شرايطي، حتي اگر بسته‌بندي مناسبي انجام داده باشيد، ممكن است مرسوله شما در مرحله بازرسي متوقف شده يا برگشت داده شود.

وزن، تعداد و ارزش مالي كتاب‌ها

در بسياري از كشورها، ورود كتاب به عنوان هديه يا كالاي فرهنگي، تنها تا ميزان مشخصي مجاز است. بنابراين اگر قصد داريد چندين جلد كتاب ارسال كنيد، بايد به اين نكته توجه داشته باشيد كه ارسال حجم زيادي از كتاب ممكن است به عنوان صادرات تجاري تلقي شود و نياز به اظهارنامه گمركي، پرداخت عوارض يا اخذ مجوزهاي لازم داشته باشد. به‌طور معمول، ارسال بيش از ۵ جلد كتاب يا بسته‌هايي با وزن بيش از ۲ كيلوگرم مي‌تواند مشمول اين محدوديت‌ها شود.

فرآيند اظهار گمركي براي ارسال كتاب

هر مرسوله‌اي كه از مرز خارج مي‌شود بايد به گمرك اظهار شود. در مورد ارسال كتاب، لازم است محتواي بسته به درستي در اظهارنامه پستي درج شود. اگرچه در بسياري از موارد شركت‌هاي پستي اين مراحل را براي شما انجام مي‌دهند، اما مسئوليت نهايي با فرستنده است. نوشتن عباراتي مانند "personal books" يا "used books" در فرم‌ها، ممكن است باعث ساده‌تر شدن روند عبور از گمرك كشور مقصد شود، اما نبايد اطلاعات نادرست داده شود.

شرايط گمركي كشورهاي مقصد

قوانين هر كشور براي ورود كتاب متفاوت است. برخي كشورها نسبت به محتواي فرهنگي حساسيت بيشتري دارند. به عنوان مثال كشورهاي عربي يا برخي كشورهاي آسيايي، كتاب‌هاي مذهبي خاص يا سياسي را ممنوع اعلام كرده‌اند. همچنين برخي كشورها ورود كتاب‌هاي دست‌دوم يا چاپ غيررسمي را غيرمجاز مي‌دانند. بنابراين توصيه مي‌شود قبل از ارسال كتاب، قوانين گمركي كشور مقصد را بررسي كرده يا از خدمات مشاوره شركت‌هاي پستي معتبر استفاده كنيد.

روش‌هاي مطمئن براي ارسال

استفاده از شركت‌هاي پستي معتبر و بين‌المللي يكي از مطمئن‌ترين روش‌ها براي ارسال كتاب به خارج از كشور است. اين شركت‌ها با تجربه‌اي كه در عبور از مراحل گمركي دارند، مي‌توانند شما را از بروز مشكلات احتمالي نجات دهند. همچنين برخي از اين شركت‌ها امكان بيمه كردن مرسوله را نيز فراهم مي‌كنند كه در صورت مفقود شدن يا آسيب ديدن كتاب‌ها، خسارت را جبران خواهند كرد.

مدارك مورد نياز براي ارسال كتاب

براي ارسال كتاب به خارج، معمولاً به مدارك خاصي نياز نداريد، مگر اينكه حجم ارسال بالا باشد يا كتاب‌ها محتواي خاصي داشته باشند. در صورت نياز، ممكن است از شما درخواست شود كه فاكتور خريد، مجوز نشر يا حتي معرفي‌نامه از يك نهاد رسمي ارائه دهيد. در موارد خاص، مانند ارسال به نمايشگاه‌هاي بين‌المللي كتاب يا كتابخانه‌هاي رسمي، اين مدارك اهميت بيشتري پيدا مي‌كنند.

نكات مهم در بسته‌بندي

بسته‌بندي اصولي نقش مهمي در عبور كتاب‌ها از مراحل گمركي دارد. بسته‌بندي بايد شفاف، منظم و استاندارد باشد. استفاده از كارتن‌هاي محكم، چسب با كيفيت و ذكر دقيق محتويات در برچسب پستي، باعث مي‌شود مأموران گمرك نسبت به مرسوله مشكوك نشوند و فرايند بررسي سريع‌تر انجام شود.

جمع‌بندي 

اگرچه ارسال كتاب به خارج از كشور براي افراد عادي كار پيچيده‌اي به نظر مي‌رسد، اما با شناخت دقيق از قوانين گمركي و رعايت محدوديت‌هاي مربوط به محتواي كتاب، وزن، تعداد و بسته‌بندي، اين كار به راحتي انجام‌پذير است. مهم‌ترين نكته اين است كه قبل از ارسال، تحقيقات لازم را انجام دهيد و از خدمات شركت‌هاي معتبر استفاده كنيد تا از بروز هرگونه مشكل احتمالي جلوگيري شود. رعايت مقررات نه‌تنها باعث تسريع در روند ارسال مي‌شود، بلكه از هزينه‌هاي اضافي و بازگشت مرسوله نيز جلوگيري خواهد كرد.